وصول چک بعداز فوت صاحب چک
وصول چک بعداز فوت صاحب چک تابع قواعد خاصی است که در مجموعه قوانین پراکنده درباره پک آمده است. با توجه به ممنوعیت صدور چک وعده دار بر اساس قانون تجارت و قانون صدور چک با اصلاحیه های بعدی، صدور هر گونه چک وعده دار، در قوانین ایران، به رسمیت شناخته نشده است. اما نحوه وصول چک پس از فوت صاحب حساب به دسته های مختلفی قابل تقسیم است. تقسیم بندی نحوه وصول چک برگشتی متوفی، فوت ظهرنویس چک و یا ایراد به اصالت چک توسط ورثه متوفی، ادعای جعل نسبت به چک ارایه شده که از سوی متوفی در زمان حیات صادر شده است، از موارد چالش برانگیز مقاله وصول چک پس از فوت صاحب چک است، که توسط دفتر حقوقی خط قانون هدا بهترین مشاور حقوقی اسناد تجاری، مورد تدقیق و تحقیق قرار گرفته است. موسسه هدابا بهره گیری از توان بهترین وکلای اسناد تجاری و به خصوص چک، سعی در پاسخ به سوالات حقوقی چک بی محل و نحوه وصول چک پس از فوت صاحب حساب، دارد.
مباحث مرتبط به وصول چک پس از فوت صاحب چک
وصول چک پس از فوت صاحب چک چگونه امکان پذیر است و چه شرایطی دارد؟
موانع وصول چک پس از فوت صاحب حساب چیست وچگونه قابل رفع است؟
آیا برای وصول چک پس از فوت صاحب چک، نیازی به استخدام وکیل پایه یک دادگستری داریم؟
هزینه های وصول چک پس از فوت صاحب چک در صورت عدم کفایت موجودی و برگشت چک چه میزان است؟
وصول چک پس از فوت صاحب حساب از ظهرنویس چک امکان پذیر است؟
چگونه می توان نسبت به جعل چک متوفی ادعای کیفری مطرح نمود؟
وصف کیفری چک در صورت فوت صاحب حساب
اگر شخص در زمان حیات خود چکی صادر نموده باشد که تاریخ چک به روز باشد، اما به دلیل عدم کفایت موجودی منجر به صدور گواهی عدم پرداخت شود و یا اصطلاحا برگشت بخورد، دارنده چک، حق شکایت کیفری در مواعد تعیین شده در قانون صدور چک را دارد. چک کیفری که فقط به چک تاریخ روز اطلاق می شود، تا شش ماه پس از تاریخ صدور، قابل ارایه به بانک است و تا شش ماه پس از تاریخ برگشت چک، امکان طرح شکایت کیفری وجود دارد. به بیان دیگر، دارنده می تواند تا شش ماه چک را به بانک رارایه نموده و گواهی عدم پرداخت دریافت کند و گواهی عدم پرداخت نیز مهلت شش ماهه ای جهت طرح شکایت به وی می دهد. یعنی جمعا یکسال فرصت برای شکایت کیفری چک برگشتی وجود دارد که با محاسبه دقیق قابل بهره برداری است. اما وصول چک پس از فوت صاحب حساب از طریق دادگاه، فقط امکان طرح دادخواست حقوقی به طرفیت ورثه صاحب حساب را دارد و امکان طرح شکایت کیفری چک بلامحل وجود ندارد. فوت متهم از موارد صدور قرار موقوفی تعقیب در دادسرا است. در صورتی که قبلا صاحب حساب بابت چک برگشتی به زندان محکوم شده باشد، با فوت وی قرار موقوفی اجرا صادر می شود و پرونده کیفری مختومه می شود.
نحوه وصول چک پس از فوت صاحب چک
به استناد ماده ۲۳۱ قانون امور حسبی، بلافاصله پس از فوت متوفی، بدهی های مدت دار وی حال می شود. یعنی اگر چکی که متوفی در زمان حیات خود صادر نموده است، برای تاریخی باشد که قبل از آن تاریخ صاحب حساب فوت کرده باشد، طلب تبدیل به طلب حال شده و با مجوز حاصل از ماده۳۱۱ قانون تجارت، بانک ها حق خودداری از تامین وجه چک و پاس کردن چک، در صورتی که موجودی حساب کافی باشد را ندارند. ماده ۱۵ مقررات و شرایط عمومی حساب جاری بانک ها نیز مقرر می دارد، چنانچه صاحب حساب یا یکی از شرکا دارنده دسته چک مشترک فوت نماید، و فوت صاحب چک به صورت کتبی به بانک اعلام نشود، بانک نسبت به پرداخت وجه چکهای صادر شده اقدام خواهد نمود. در این صورت هیچ مسوولیتی متوجه بانک نخواهد بود. پس از اطلاع کتبی به بانک، بانک فقط چکهای صادر شده قبل از فوت صاحب حساب را پرداخت خواهد کرد و چکهایی که تاریخ آنها پس از فوت صاحب حساب است، قابل پرداخت از سوی بانک نیست.
وصول چک با تاریخ بعد از فوت صاحب چک
همانگونه که عرض شد، وصول چک پس از فوت صاحب چک، بنا به صراحت قانون امور حسبی و قانون تجارت، بدون مراجعه به دادگاه امکان پذیر است. اما بانک ها در رویه معمول از پرداخت چک به تاریخ بعد از فوت صاحب حساب امتناع می نمایند. در این حالت طرح دعوای مطالبه وجه چک و درخواست صدور قرار تامین خواسته جهت توقیف وجه چک در بانک، راهکار مناسب و کاربردی به نظر می رسد تا در کوتاه ترین زمان ممکن وجه چک وصول شود. دادخواست مطالبه وجه چک پس از فوت صاحب حساب، باید به طرفیت ورثه متوفی تقدیم دادگاه حقوقی شود. در صورت نداشتن گواهی انحصار وراثت، می توان از اداره ثبت احوال نسبت به درخواست استعلام از طریق دادگاه یا شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی اقدام نمود.
وصول چک پس از فوت صاحب چک از ظهرنویس ها
فوت صاحب چک، هیچ محدودیتی برای طرح دعوای مطالبه وجه چک علیه ظهرنویس ها ایجاد نمی کند. در صورتی که بر اساس قانون تجارت و در مهلت های تعیین شده، چک جهت وصول به بانک ارایه شده و در صورت کسری موجودی منجر به صدور گواهی عدم پرداخت شود، دعوای مطالبه وجه چک علیه ظهرنویس ها قابلیت استماع دارد. درج تاریخ برای بعد از فوت متوفی و یا خط زدن عبارت حواله کرد نیز تاثیری در حقوق شخص ثالث و دارنده با حسن نیت چک ندارد. دعوای مطالبه وجه چک از ظهرنویس ها به صورت مستقل قابل طرح است و ظهر نویس ها نیز پس از پرداخت وجه چک، می توانند به طرفیت ورثه متوفی طرح دعوا نموده و وجه پرداختی را وصول کنند.
شکایت جعل امضای متوفی در چک
گاهی ممکن است ورثه، مدعی جعلیت امضای مورث خود را داشته باشند. در این گونه موارد با توجه به صراحت قانون، ورثه می توانند ادعای جعل امضای مورث خود را در چک ارایه شده جهت وصول پس از فوت صاحب چک، مطرح نموده و در صورت اثبات جعلی بودن امضا، امکان تعقیب کیفری ارایه کننده چک وجود دارد. اما باید توجه داشت که در صورتی که شکایت جعل به صورت غیر واقعی مطرح شود و نتوان ادعای جعلیت چک را اثبات نمود، مشتکی عنه می تواند شکایت افترا مطرح نماید. انتقال چک امضا شده توسط متوفی، حتی با خط زدن عبارت حواله کرد در روی چک، باعث عدم پرداخت چک توسط بانک نخواهد بود.
-ماریو پوزو
0
