توقیف اموال قبل از صدور حکم قطعی | راهکارهای قانونی و شرایط لازم
مقدمه
در بسیاری از پرونده‌های حقوقی و خانوادگی، یکی از دغدغه‌های اصلی خواهان این است که تا زمان صدور حکم قطعی، خوانده اموال خود را منتقل نکند یا از دسترس خارج نسازد. خوشبختانه قانون آیین دادرسی مدنی و قوانین مرتبط، امکان توقیف اموال خوانده قبل از صدور حکم نهایی را در شرایط خاص فراهم کرده‌اند. در این مقاله، به‌صورت کامل به شرایط، مراحل، هزینه‌ها و نکات مهم توقیف اموال پیش از حکم خواهیم پرداخت.
توقیف اموال قبل از حکم یعنی چه؟
توقیف اموال قبل از حکم به معنای آن است که خواهان می‌تواند پیش از صدور رأی نهایی دادگاه، با ارائه دلایل موجه، از دادگاه بخواهد تا برخی از اموال خوانده را موقتاً توقیف کند. این اقدام مانع از انتقال، فروش یا مخفی‌سازی اموال توسط طرف مقابل می‌شود و در نهایت، ضمانت اجرایی رأی احتمالی آینده را تقویت می‌کند.
مستند قانونی توقیف اموال موقت
مهم‌ترین مستند قانونی این موضوع، ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی است که بیان می‌کند:
“در دعاوی که خواهان برای اثبات ادعای خود دلایل کافی ارائه کند و احتمال دهد که خوانده در صورت اطلاع از دعوی یا در جریان رسیدگی، اموال خود را از بین ببرد یا انتقال دهد، می‌تواند از دادگاه تقاضای تأمین خواسته نماید.”
تفاوت توقیف اموال موقت و تأمین خواسته
بسیاری از افراد این دو را یکسان می‌دانند، در حالی که:
- تأمین خواسته: اصطلاح قانونی برای درخواست توقیف اموال قبل از حکم است.
- توقیف موقت اموال: نتیجه عملی صدور قرار تأمین خواسته توسط دادگاه است.
شرایط توقیف اموال قبل از حکم قطعی
برای اینکه بتوانید تقاضای توقیف اموال کنید، باید شرایط زیر فراهم باشد:
- اقامه دعوای حقوقی یا خانوادگی
ابتدا باید دعوای شما در مرجع قضایی ثبت شده باشد. - ارائه دلایل محکم برای درخواست
مثل رسید، قرارداد، چک، سند رسمی، یا هرگونه مدرک معتبر. - احتمال انتقال یا پنهان‌سازی اموال توسط خوانده
دادگاه باید قانع شود که این احتمال وجود دارد. - سپردن خسارت احتمالی
در برخی موارد، دادگاه خواهان را ملزم به پرداخت مبلغی به عنوان خسارت احتمالی می‌کند تا در صورت رد دعوا، خسارت خوانده جبران شود.
مراحل درخواست توقیف اموال پیش از حکم
- تنظیم دادخواست تأمین خواسته به‌صورت مستقل یا همزمان با دعوای اصلی
- ثبت در دفاتر خدمات قضایی و ارسال به دادگاه مربوطه
- بررسی توسط قاضی و صدور یا رد قرار تأمین خواسته
- ابلاغ به اجرای احکام و توقیف اموال مشخص‌شده (مثل حساب بانکی، ملک، خودرو و…)
آیا نیاز به معرفی مال مشخص است؟
خیر. معرفی مال خاص برای توقیف الزامی نیست، اما اگر خواهان مالی را بشناسد و معرفی کند، سرعت اجرا بیشتر خواهد بود. معمولاً اموالی مانند حساب بانکی، خودرو و املاک در اولویت توقیف هستند.
هزینه توقیف اموال پیش از حکم
هزینه خاصی برای ثبت درخواست تأمین خواسته دریافت نمی‌شود، اما:
- در صورت الزام به سپردن خسارت احتمالی، مبلغی تعیین و در صندوق دادگستری سپرده می‌شود.
- اگر قرار تأمین اجرا شود و در نهایت رأی به نفع خواهان صادر نشود، خوانده می‌تواند خسارت بگیرد.
نکات مهم وکلایی در توقیف اموال پیش از حکم
- توصیه می‌شود تنظیم و پیگیری این درخواست حتماً توسط وکیل دادگستری متخصص انجام شود تا از رد شدن درخواست جلوگیری گردد.
- در دعاوی خانوادگی مانند مهریه، نفقه و اجرت‌المثل، نیز امکان تأمین خواسته و توقیف اموال وجود دارد.
بخوانید:آیا می‌توان پس از فوت یکی از والدین، سهم‌الارث را مطالبه کرد؟
نتیجه‌گیری
توقیف اموال قبل از صدور حکم، ابزاری بسیار مهم برای جلوگیری از تضییع حقوق خواهان است. اگر به‌درستی از آن استفاده شود، می‌تواند نقش مؤثری در موفقیت نهایی دعوا داشته باشد. موسسه حقوقی رضوی با بهره‌مندی از وکلای باتجربه در زمینه دعاوی مالی و خانواده، آمادگی دارد تا در این مسیر همراه و پشتیبان شما باشد.
سوالات پرتکرار
آیا توقیف اموال نیاز به حکم قطعی دارد؟
خیر. توقیف اموال می‌تواند با دستور موقت و در قالب تأمین خواسته، قبل از حکم قطعی انجام شود.
آیا امکان توقیف حقوق ماهیانه یا مستمری هست؟
خیر. طبق قانون، حقوق و مستمری کارمندان تا حد مشخصی قابل توقیف نیست مگر در دعاوی مربوط به نفقه و مهریه.
آیا توقیف اموال قابل اعتراض است؟
بله. خوانده می‌تواند به قرار تأمین خواسته اعتراض کند، اما این اعتراض مانع از اجرای فوری قرار نمی‌شود.
